Vì sao tôi ủng hộ các bạn? (Hà Sĩ Phu)

(Tâm tình gửi những người soạn thảo

“Lời Tuyên Bố của các Công Dân Tự Do”)

Trong năng lực ít ỏi của mình, tôi luôn quan tâm và ủng hộ tất cả những ai cố gắng giúp vào sự tiến bộ xã hội, bằng cách này hay cách khác. Lần này, khi thấy các bạn thông báo “Lời Tuyên Bố của các Công Dân Tự Do” tôi đã quyết định ký tên ủng hộ rất sớm, và có những tâm tư muốn chia sẻ.

Đơn giản chỉ vì tôi hiểu rằng: Giường mối để tổ chức và điều hành một xã hội giống như một sơ đồ tỏa từ trên xuống, mà Hiến pháp và hệ thống

quyền lực là những điểm trung tâm. Nhưng ngược lại, để cải biến và gây dựng một nền dân chủ (gần như từ số không) tiến tới thay thế cho một hệ điều hành phi dân chủ đang cố thủ thì phải bắt đầu “từ dưới lên”, và “từ giữa lên”, từ những việc cụ thể, thiết thực, dù nhỏ bé.

Đó là những việc như bênh vực những người dân bị cướp nhà cướp đất, bị đối xử oan sai, việc đòi trả tự do cho những công dân bị tù đày  chỉ vì biểu lộ lòng yêu nước,
đòi hủy bỏ những điều luật vi phạm quyền công dân và quyền con người tối thiểu (điều 88 chẳng hạn), đòi quyền được tự do tư tưởng, tự do phát biểu ý kiến, quyền biểu tình, quyền lập hội, đoàn kết bênh vực và ủng hộ những người can đảm dấn thân, (hiện tại như  nhà báo Nguyễn Đắc Kiên) …vân vân… Còn sự cải thiện “tiến hành từ trên cao xuống” cũng rất quý, rất cần để phối hợp nhưng không nên kỳ vọng gì nhiều.

Những hoạt động công khai rất khiêm tốn ấy vừa đem lại những kết quả thực tế “đong đếm được”, vừa mở mang Dân trí, vừa tập dượt Dân chủ, hình thành những sức mạnh dân chủ trong một xã hội dân sự công chính. Cứ thế mà nhích dần lên.

Có sợ như vậy sẽ chậm quá chăng? Xin thưa: Tốc độ dân chủ hóa nhanh hay chậm là do tương quan lực lượng giữa dân chủ và chống dân chủ quyết định chứ không phải do ý muốn. Mặc dù mỗi cố gắng về dân chủ đều có tác dụng riêng, ít nhiều đều góp phần thức tỉnh Dân trí, nhưng nếu ảo tưởng, nôn nóng khi chưa có cơ sở, việc của giai đoạn sau cùng lại đem làm trước thì hiệu quả sẽ kém, muốn nhanh thì lại kéo dài thêm. Ta thường nói “Tim nóng thì đầu phải lạnh”, bởi tiến trình càng hợp lý thì cơ hội sẽ đến càng nhanh.

Nay nhận thấy “Lời Tuyên Bố của các Công Dân Tự Do” ngắn gọn do các bạn soạn thảo thực chất là công khai bày tỏ nhận thức và nguyện vọng của những công dân tự do (nghĩa là không thuộc bất cứ tổ chức chính trị nảo) , là thực hiện quyền tự do tư tưởng, tự do bày tỏ suy nghĩ một cách công khai để thăm dò sự đồng thuận của công chúng, công luận, chính là đáp ứng những việc làm thiết thực như đã nói trên. Ngoài ý nghĩa ấy “Lời Tuyên bố” ở đây không phải một kiến nghị-yêu cầu, cũng chưa phải một dự kiến hay chương trình hành động cụ thể gì hết, việc bình thường nhưng rất có ích trong việc nâng cao Dân trí, chuẩn bị tích cực cho một xã hội dân chủ vững chắc.

Giữ đúng mục tiêu ấy, tôi tin “Lời tuyên bố” sẽ được hưởng ứng đông đảo.

Chúc cuộc thăm dò và vận động của các bạn thu được kết quả tốt đẹp.

H.S.P